Allergenen

Luchtwegallergenen

Luchtwegallergieën kunnen seizoensgebonden of chronisch zijn. De meest voorkomende luchtwegallergenen zijn:

  • Huisstofmijten

Huisstofmijten zijn familie van de spin, zijn tussen de 0,2 en 0,4 mm groot en komen in alle huizen voor, vooral in beddengoed, gestoffeerde meubels, gordijnen en vloerkleden. Huisstofmijten zijn een van de belangrijkste oorzaken van allergische rinitis (luchtwegallergie). Symptomen zijn een verstopte neus, niezen, een droge hoest of bronchitis die tot astma kunnen leiden. Huisstofmijtallergie is een chronische allergie.

  • Pollen

Op zonnige en warme dagen zweven pollen door de lucht die door de wind kilometers ver meegevoerd kunnen worden. Op regenachtige dagen, koude dagen en vochtige dagen zijn er minder pollen in de lucht. De pollen die verantwoordelijk zijn voor luchtwegallergieën komen uit drie categorieën:

Bomen: Boompollen die allergieën kunnen veroorzaken, behoren tot de Betulaceae-familie (berk), de Fagaceum-familie (beuken, eiken), de Oleacceae-familie (es, olijfboom) en de Cupressaceae-familie (cipres, jeneverbes, ceder). De bestuivingsperiode is over meerdere maanden verspreid (op het noordelijk halfrond van maart tot september) en varieert per soort.

Grassen. De Poaceae-familie (gras) omvat meer dan 12.000 verschillende soorten. Grassen komen voor in tuinen, gazons, bossen, maar ook op het water en op rotsen. Zelfs een kleine concentratie graspollen is al voldoende om een allergische reactie te veroorzaken. Tot de voeder- en graangrassen die allergieën kunnen veroorzaken behoren: dactylis (kropaar of boomgaardgras), timothee, liesgras, raaigras en blauwgras. Op het noordelijk halfrond loopt de bestuivingsperiode van maart tot september met pieken in mei, juni en juli.

Onkruid. Soorten uit de familie van de kruidachtigen hebben zachte en soepele stengels. Hun pollen, die klein en licht zijn, kunnen lang in de atmosfeer blijven hangen en over grote afstanden worden meegevoerd. Kruidachtig onkruid dat een allergische reactie kan uitlokken is: bijvoet, brandnetel, lamsvel, ambrosia, salie en Russische distel. Aromatische planten zoals citroengras, dragon en alsem behoren tot dezelfde familie (Asteraceae). De bestuivingsperiode op het noordelijk halfrond loopt van maart tot september met pieken in juli, augustus en september.

  • Schimmel

Schimmels komen zowel buiten (gevallen bladeren, compost, grassen enz.) als binnen in vochtige ruimtes (badkamer, keuken enz.) voor. De sporen van schimmels verspreiden zich via wind en dauw. Door hun microscopische grootte (van 3 tot 10 µm) kunnen schimmelsporen gemakkelijk de luchtwegen binnendringen.

Schimmels kunnen allergische reacties uitlokken zoals allergische rinitis, conjunctivitis en astma. Deze allergieën kunnen seizoensgebonden of chronisch zijn.

  • Insectengif

Hoewel veel mensen alleen een plaatselijke reactie krijgen, kunnen insectensteken voor anderen levensbedreigend zijn.

Bij mensen met een allergie voor insectengif kan een insectensteek leiden tot anafylaxie met symptomen die variëren van ademhalingsmoeilijkheden tot bewustzijnsverlies. Anafylaxie is levensbedreigend.[MG1] .

Geschat wordt dat 10 procent van de bevolking een allergische reactie ontwikkelt op het gif dat vrijkomt bij een stekend insect1.

  • Huisdieren

Een allergie voor katten is de meest voorkomende vorm van allergie voor huidschilfers. Twee derde van alle allergieën voor huisdieren zijn kattenallergieën. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, zijn het niet de haren die een allergische reactie veroorzaken, maar een stof (Fel d 1) die zich op de vacht van het huisdier bevindt. Het allergeen komt overal in huis voor (in beddengoed, stoffering, vloerkleden) en zweeft door de lucht.

Overgevoeligheid voor honden komt minder vaak voor dan voor katten. Net als bij katten is het allergene eiwit (Can f 1) aanwezig op de vacht van honden, maar het is minder allergeen.

Andere huisdieren kunnen ook allergische reacties veroorzaken zoals knaagdieren (cavia's, hamsters, muizen, ratten en konijnen), exotische huisdieren (gerbils, chinchilla's, reptielen, spinachtigen, amfibieën), vogels (papegaaien, kanaries, parkieten) en boerderijdieren (koeien, paarden, geiten, schapen).

Voedselallergenen

De meest voorkomende voedselallergenen zijn melk, ei, vis, schaaldieren, noten, pinda's, tarwe en soja. Zelfs kleine hoeveelheden (sporen) kunnen al een allergische reactie veroorzaken.

Mensen met een voedselallergie moeten voedingsmiddelen waarvoor ze allergisch zijn vermijden, etiketten zorgvuldig lezen en altijd een epinefrine autoinjector (epi-pen) bij zich dragen om ernstige allergische reacties te behandelen.

  • Melk

Koemelkallergie is een overdreven/abnormale reactie van het immuunsysteem op melkeiwitten. Mensen met een allergie voor koemelk kunnen ook allergisch zijn voor melk van andere dieren zoals schapen en geiten2. Er zijn twee soorten melkeiwitten: caseïne en wei. Melkeiwitten zitten in veel voedingsmiddelen zoals in alle zuivelproducten. Andere voedingsmiddelen zoals worst, vlees en andere niet-zuivelproducten kunnen caseïne bevatten. Melkeiwit zit ook in sommige kauwgom2.

  • Ei

Ei-allergie ontstaat wanneer het immuunsysteem gesensibiliseerd (overgevoelig) raakt en overdreven op eiwitten in eiwit en/of eigeel reageert. Mensen met een allergie voor kippeneieren kunnen ook allergisch zijn voor andere eieren zoals ganzen-, eenden-, kalkoen- of kwarteleieren. Een allergische reactie kan optreden door het eten of zelfs alleen maar aanraken van een ei3.

  • Vis

In tegenstelling tot andere voedselallergieën, die zich meestal al op jonge leeftijd voordoen (baby's en jonge kinderen), ontwikkelt visallergie zich vaak pas op latere leeftijd (volwassenen)4. Mensen met een allergie voor vis zijn niet per definitie allergisch voor schaaldieren. Behalve in verse vis kan vis ook in bereid voedsel zoals sauzen en bouillon zitten. Mensen met een visallergie moeten dit soort producten vermijden4.

  • Schaal- en schelpdieren

Allergieën voor schaal- en schelpdieren komen vaker voor bij volwassen, maar ook kinderen kunnen er last van hebben. Schaaldieren (garnalen, kreeft en krab) veroorzaken het grootste aantal allergische reacties5. Schaaldieren zitten in allerlei sauzen en bereid voedsel en zelfs kleine hoeveelheden kunnen al een allergische reactie veroorzaken.

  • Noten

Allergieën voor noten duren meestal levenslang6. Onder noten vallen amandelen, paranoten, cashewnoten, hazelnoten, macadamianoten, pecannoten, pijnboompitten, pistachenoten en walnoten. Noten komen in veel voedingsmiddelen voor zoals in brood & banket, alcohol, kruidenthee, snacks en spreads. Noten komen ook in non-food producten voor zoals massageolie, shampoo en cosmetica7. Daarnaast zijn er voedingsmiddelen die geen noten bevatten, maar die tijdens het productieproces kunnen worden besmet.

  • Pinda's

De diagnose van pinda-allergie is ingewikkeld omdat de symptomen per persoon verschillen en iemand niet altijd dezelfde symptomen heeft. Pinda's behoren tot de familie van peulvruchten. Pinda's komen niet alleen in veel voedingsmiddelen voor (zoals brood & banket, ontbijtgranen, dressings, snoep en vleesvervangers), maar ook in non-food (zoals cosmetica, zonnebrandcrème, dierenvoeding en medicijnen). Ook pindageur en ingeademde pinda-eiwitdeeltjes kunnen allergische reacties veroorzaken7. Daarnaast zijn er voedingsmiddelen die geen pinda's bevatten, maar die tijdens het productieproces kunnen worden besmet.

Onbedoelde blootstelling aan pinda's komt vaak voor, mensen met een pinda-allergie moeten het eiwit strikt vermijden.

  • Tarwe

Een tarweallergie komt vooral voor bij baby's en gaat vaak vanzelf weer over. Volwassenen die allergisch voor tarwe worden, blijven daar hun leven lang last van houden. Tarwe zit in veel voedingsmiddelen zoals pasta, brood, sauzen en desserts, maar ook in non-food (zoals cosmetica, badproducten en vitamines). Glutenintolerantie is geen allergie8.

  • Soja

Soja-allergie komt vooral voor bij baby's en kinderen jonger dan drie jaar. Soja behoort tot de familie van peulvruchten en is een veel voorkomend ingrediënt in babyvoeding en bewerkte voedingsmiddelen (zoals bouillon, tonijn in blik, soepen en mayonaise). Allergische reacties op soja kunnen de huid, de luchtwegen, het maagdarmkanaal en/of het cardiovasculaire systeem aantasten9.

 

2. ACAAI, Food allergies, Milk and Dairy. Online: https://acaai.org/allergies/allergic-conditions/food/milk-dairy/. Last accessed February 2024
3. ACAAI. Food allergies, Egg. Online: https://acaai.org/allergies/allergic-conditions/food/egg/. laatst geraadpleegd in februari. 2024
4. ACAAI.  Food allergies, Fish. Online: https://acaai.org/allergies/allergic-conditions/food/fish/. laatst geraadpleegd in februari. 2024
5. ACAAI. Food allergies, Shellfish.  Online: https://acaai.org/allergies/allergic-conditions/food/shellfish/. laatst geraadpleegd in februari. 2024
6. ACAAI. Food allergies, Tree nuts. Online: https://acaai.org/allergies/allergic-conditions/food/tree-nut/. laatst geraadpleegd in februari. 2024
7. ACAAI. Food allergies, Peanut. Online: https://acaai.org/allergies/allergic-conditions/food/peanut/. laatst geraadpleegd in februari. 2024
8. ACAAI. Food allergies, Wheat. Online: https://acaai.org/allergies/allergic-conditions/food/wheat-gluten/. laatst geraadpleegd in februari. 2024
9. ACAAI. Food allergies, Soy. Online: https://acaai.org/allergies/allergic-conditions/food/soy/. laatst geraadpleegd in februari. 2024